Ilisimatusarneq pillugu naalakkersuinikkut ingerlatsineq

1993-ip aallartinnerani ilisimatusarneq Naalakkersuisut ataanni Ilinniartitaanermut, Kultureqarnermut, Ilisimatusarnermut Ilageeqarnermullu Naalakkersuisoqarfimmi suliassaqarfittut pilersinneqarpoq.

Naalakkersuisullu Kalaallit Nunaanni ilisimatusarnikkut politikkip ilusilersornissaanut akisussaaffik tiguaat. 1997-imi inatsisartut ukiakkut ataatsimiinneranni saqqummiunneqartumi 1998-imit 200-imut ilisimatusarneq pillugu nassuiaat iliuusissamullu pilersaarummi ilisimatusarneq pillugu naalakkersuinikkut ingerlatsineq nassuiarneqarpoq. Nassuiaat Kalaallit Nunaanni ilisimatusarnermi siunertanik aammalu ilisimatusarnikkut suliassaqarfinni siunnersuutinik assigiinngitsumik imaqarpoq.

 

Kalaallit Nunaanni ilisimatusarnermik ingerlataqartut taaneqarsinnaasut tassaapput:

 

·         Ilisimatusarfik (Kalaallit Nunaanni Ilisimatusarfik), Kalaallit Nunaanni oqaasilerinermik, atuakkialerinermik aammalu issittumi piorsarsimassutsikkut inuiaqatigiillu atugarisaat pillugit ilisimatusarfiusoq

·         Pinngortitaleriffik (Kalaallit Nunaani Pinngortitaleriffik), Kalaallit Nunaanni isumalluutinik uumassusilinnik piujuaannartitsilluni atuinermi ilisimatusarnikkut tunngaviusunik aammalu avatangiisit uumassuseqartullu assigiinngissitaartut isumannaarnissaannik aqqutissiuussisussatut suliassaqartoq

·         Kalaallit Nunaanni Silap Pissusaanik Ilisimatusarfik silaannaap allanngoriartornerata issittup imartaanut, tatsini nunamilu avatangiisinut aammalu inuiaqatigiinnut qanoq sunniuteqarnissaannut naatsorsuutinik, tassanilu naleqqussarnissamut aammalu pinaveersaartitsinermi iliuusissanik suliaqartoq

·         Nunatta Katersugaasivia Allagaateqarfialu, piorsarsimassutsikkut oqaluttuarisaanermi ilisimatusarnernik ullumikkut oqaluttuarisaanermi allagaatinngornissaannik ingerlataqartoq

·         Kalaallit Nunaanni Naatsorsueqqissaartarfik, ilaatigut inuiaqatigiilerinermi ilisimatusarnernik ingerlatsisinnaasoq

·         Center for Arktisk Teknologi, sanaartornermi, nukissiuutinik sanaartornermi aammalu avatangiisinut aatsitassanullu suliassaqarfimmi ilisimatusarnernik ingerlatsisoq

·         Aammattaaq ASIAQ aammalu Inerisaavik ilisimatusarnernik ingerlatsisarput. Taamatuttaaq aamma Nuummi Dronning Ingridip Napparsimavissua peqqinnissamut ilisimatusarnernik ingerlatsisarpoq.

·         Oqaasileriffik, ilisimatusarnikkut tunngaviusunik soorlu: qarasaasiakkut oqaasilerissutinik, frame semantics-imik, morfologiimik, diakron lingvistik, oqaatsinik isumasiuinernik, oqaatsit suussusaannik, nunap aqqinik, onomatikkimik aammalu timi atorlugu oqaasilerinernik suliaqartartoq.

 

Ilisimatusarnernik siuarsaaneq

Kalaallit Nunaanni ilisimatusarnikkut avatangiisit siuarsarniarlugit ilisimatusarnikkut sulianut nutaanut tapersersuiniarluni aningaasaateqarfimmik pilersitsisoqarnikuuvoq. 1997-imili ukiumut marloriarluni agguaassisoqartarpoq.

Saniatigullu ilisimatusartut najugaqavissut ilisimatusarnernut tamanut iluaqutaasussanik siunertalinnut Tips – og Lotto-minngaanniit aningaasaliiffigineqarnissamut periarfissaqarput.

 

Naggataagullu immikkut ittumik peqqinnissaq pillugu ilisimatusarnernut tapiissuteqartartumik aningaasaateqarfimmik pilersitsisoqarnikuuvoq.

 

Naalakkersuisut ilisimatusarnermi suliassaqarfinnik immikkut suliassaqarfiusunik aamma toqqartuinikuupput:

 

·         Avatangiisinut, pinngortitamut aammalu nunami pisussutinut ilisimatusarnerit atuutereersut

·         Inuiaqatigiinni aammalu inuussutissarsiornermi ineriartorneq

·         Inuussutissarsiornermi ineriartornikkut piumasaqaatit aalajangersakkat

·         Piorsarsimassutsikkut oqaluttuarisaaneq aammalu oqaasilerineq

·         Isumaginninnermi aammalu atugarissaarnermi pissutsit

·         Peqqinnissaq aammalu inuussutissalerineq

 

Ilisimatusarnermi suleqatigiinneq aammalu attaveqarfinnik pilersitsineq

ilisimatusarnermi suleqatigiinnernut aammalu attaveqarfinnik pilersitsinernut aningaasaliisoqartarpoq, soorlu aamma ilisimatusarnermi Kalaallit Nunaanni ilisimatusarfiit suleqatigalugit seminareqartitsisoqartartoq. Ilisimatusarfiit aammalu ilisimatuut nunat tamalaat attaveqarfiini ilaapput.

 

Paasissutissiineq

Ilisimatusarnerit inernerinik paasissutissiineq pisarpoq ilaatigut allaatigisanik saqqummersitsisarfik Inussuk – Arktisk Forskningsjournal aqqutigalugu.

Ilisimatusarfiit ataasiakkaat ilaatigut inernerit namminneq saqqummersitaminni paasissutissiissutigisarpaat.

 

Saqqummersitat nittartakkami www.naalakkersuisut.gl –imi aaneqarsinnapput.

 

Taamatuttaaq Kalaallit Nunaanni ilisimatusarnernik paasissutissiineq aamma ilisimatusarfiit tusagassiuutinut nalunaarutaannit ukiumut sisamariarlutik saqqummersinneqartartunit ingerlateqqinneqartarput aammalu Katuaq suleqatigalugu aaqqissuussaq ”Ilisimatooq naapiguk” aqqutigalugu.

 

Ilisimatusarneq pillugu naalakkersuinikkut ingerlatsinermut nassuiaat nittartakkami www.naalakkersuisut.gl –imi atuarneqarsinnaavoq.

 

Nunatsinni Ilisimatusarnermik Siunnnersuisoqatigiit

Nunatsinni ilisimatusarnermik siunnersuisoqatigiit suliassaraat ilisimatusarnikkut tunngaviusut malillugit ilisimatusarnikkut apeqqutinut siunnersuuteqarnissaq erseqqissaanissarlu. Ilisimatusarnernut tapiissutinik agguaassineq aammalu ilisimatusarnermi apeqqutinut tamanut, ilisimatusarfinnut, Naalakkersuisunut aammalu nunat tamalaat akornanni ilisimatusarfinnut siunnersuineq suliassaraat.

 

Ilisimatusarnermik siunnersuisoqatigiit allatut taallugu tassaapput ileqqussamik aaqqissuussaq ilisimatusarnermi apeqqutinik assigiinngitsunik sammiveqartunik suliaqartoq. Isumaqatigiissutaavoq ammasunik aammalu ersarissumik ingerlanneqarnissaa, siunnersuisoqatigiinnut minnerunngitsumillu aamma tapiissutinik agguaasseriaatsimut tatiginninnermik pilersitsisoqarnissaa anguniarlugu. Taamatuttaaq aamma isumaqatigiissutaavoq Nunatsinni Ilisimatusarnermik Siunnersuisoqatigiit Kalaallit Nunanni ilisimatusarfinni, kattuffinni aammalu inuiaqatigiinnut ersarissuullutillu tikikkuminartuunissaat.

Nunatsinni Ilisimatusarnermik Siunnersuisoqatigiit 2014-imi pilersinneqarput. Ilisimatusanermillu Siunnersuisoqatigiit ukiumit nalunaarusianik suliaqartussaatitaapput.

 

Nunatsinni Ilisimatusarnermik Siunnersuisoqatigiit pillugit nittartakkami www.naalakkersuisut.gl –imi atuartoqarsinnaavoq.

 

Qallunaat ilisimatusarneq pillugu naalakkersuinikkut ingerlatsinerat

Forum for Arktisk Forskning (FAF) ilisimatusarnermi inissisimaneq, unammillernartut aammalu suliassaqarfimmi ineriartorneq pillugit ukiumut nalunaarusiortarpoq.

 

Oqalliffiup issittumi ilisimatusarnermi ineriartornikkut aammalu ilisimatusarnikkut ingerlatat pitsaanerusumik sunniuteqarnissaat aammalu ataqatigiissaarnissaat isumannaartussaavaa.

 

Aammattaaq ilisimatusarnermi ineriartornermilu avatangiisit ataqatigiissaarnerat nukittorsassavaat, tassani ilisimatusarnernik ingerlatsisut attaveqatigiiffiisa suleqatigiinnermilu pissutsit nukittorsarnerisigut

 

Taamatuttaaq ukiumut Polarforskningskomferenceqarnerani sulianut tunngassuteqartunik ilanngussaqarluni tunniussisarluni.

 

Forum for ArktiskForskning (FAF) pillugu nittartakkani www.fi.dk –mi annertunerusumik atuartoqarsinnaavoq.

 

Nunat tamalaat akornanni ilisimatusarnermi suleqatigiinneq

Ukiuni kingullerni nunat tamalaat akornanni issittumi ilisimatusarnermut soqutiginninneq annertunerulersimavoq. Pingaartumik avatangiisimut, silaannarmut, pinngortitami isumalluutinut, inuiaqatigiinni ineriartornermut aammalu nuna aallaavigalugu naalakkersuinikkut ingerlatseriaatsinut suliassaqarfinni. Issittumi ilisimatusarnissamut soqutiginnillutik nunat takutitsisimasut ilaat, Danmark ilanngunnagu, taaneqarsinnaasut tassaapput Norge, Sverige, Finland, Rusland, England, Frankrig, Tyskland, Schweiz, Japan, Korea, Kina, Canada aammalu USA. Nunat taaneqartut arlallit Kalaallit Nunaanni issittumi ilisimatusarnermi sullissivinnik aammalu ilisimatusarfinnik pilersitsisimapput.

 

Taamatuttaaq aamma assigiinngitsunik nunat tamalaat akornanni attaveqarfinnik, kattuffinnik aammalu ataatsimiititaliarsuarnik issittumi suliassaqarfinnik suliaqartunik pilersitsisoqarsimavoq.

 

Nunat tamalaat akornanni ilisimatusarnermi suleqatigiinnerit nittartakkami www.naalakkersuisut.gl –imi takuneqarsinnaapput.

 

Issittumi politikki, Københavnip Universitetiani ilisimatusartut

Københavnip universitetiani Institut for Statskundskabimi ilisimatusartut issittumi politikkikkut ineriartornermik ilisimatusarnikkut soqutiginninnermik avitseqateqarput. Anguniagaq pingaarnerpaaq tassaavoq issittumi ilisimatusarnermi ingerlanneqartut siunissamilu ingerlanneqartussat pillugit oqallitsitsivimmik pilersitsinissaq. Ilaasortat issittumi politikkimik, soorlu Asiameersut issittumi soqutigisaannik, issittumi piujuaannartitsinissamik, qallunaat issittumi illersornissamut politikkiannik, Kalaallit Nunaanni aatsitassanik piiaanissamut pilersaarusiornernik, nunanik inuinillu ineriartortitsinermik, isumalluutit inunninngaanneersut aammalu Kalaallit Nunaanni ilinniartitaanerup aaqqissuussaaneranik misissuisarput.

 

Ilimatusartut pillugit nittartakkami http://ir.polsci.ku.dk/research_projects/arctic-politics/ -imi annertunerusumik atuartoqarsinnaavoq.

 

Det Internationale Polarår 2007-2009

Det Internationale Polarår (IPY) tassaavoq nunat tamalaat akornanni suliniut nunat tamalaat akornanni videnskabrådimit (ICSU) ingerlanneqartoq nunarsuup issittuini arlalinnut tunngassuteqartunik ilisimatusarnerit nukittorsarnissaannik siunertaqartoq. Kalaallit Nunaanni ilisimatusartut suliniutini assigiinngitsuni pingaartumik inuiaqatigiilerinerni aammalu humanioramut tunngasuni peqataapput. Issittumi Ukioq nunanut tamalaanut marloriarluni 2010-mi Oslomi aammalu 2012-imi Montrealimi ataatsimiitsitsilluni pisortatigoortumik naggaserneqarpoq. Ataatsimiinnerit issittumi suliniutit amerlasuut pillugit naggasiinernik aammalu misilittakkat aammalu periarfissat tulliuttut – assersuutigalugu Internationalt Polar ukiuni qulini – oqallisiginerannik imaqarpoq.

 

Det Internationale Polarår 2007-2009 pillugu nittartakkami www.ipy.org –imi atuartoqarsinnaavoq.